AUDIÊNCIA JUBILAR (25.10.2025)

Published on 25 October 2025 at 22:15

Catequese husi Santo Padre Leão XIV

7. Hein ne’e katak la hatene

Nicolau de Cusa

Praça S. Pedro – Sábado, 25.10.2025

Maun-alin no feton doben sira, bom dia no bem vindo!

Imi to’o tiha ona rohan husi imi nia peregrinação, maibé, hanesan ho Jesus nia discípulo sira, agora ita precisa aprende atu hela iha mundo foun ida. Jubileu halo ita sai peregrino esperança nian ba duni ida ne’e: haré buat hotu ho roman Cristo moris-hi’as nian. Ho esperança ida ne’e mak ita hetan salvação! Maibé, ita nia matan la toman ho ida ne’e. Nune’e, molok atu sa’e ba lalehan, Jesus be Moris-hi’as hahú hanorin ita nia matan. No ohin mos Nia halo nafatin! Basá, buat hotu ne’e la to’o de’it iha saida mak ita bele haré: domin manán tiha ona, maske ita haré hela contraste barak no buat barak nebé lia la tuir malu.

Iha época ida nebé mosu problema barak, iha século XV, Igreja iha Cardeal ida nebé to’o ohin loron mos ema barak la conhece. Nia nu’udar matenek nain boot ida no serviço mos ba unidade. Nia naran mak Nicolau no mai husi Kues, Alemanha: Nicolau de Cusa. Nia bele hanorin ita katak hein ne’e katak “la hatene”. Basá, hanesan S. Paulo hakerek: “ema se mak sei hein buat nebé nia haré tiha ona?” (Rm 8,24). Nicolau de Cusa la consegue haré unidade Igreja nian, nebé nakdoko husi corrente sira be la hanesan no fahe malu entre Lorosa’e no Loromonu. Nia la consegue haré dame iha mundo no dame entre religião sira, iha tempo ida nebé cristianismo sente ameaça sira mai husi liur. Maibé, wainhira nia hala’o viagem, hanesan Papa nia diplomata ida, nia harohan no reflete. Tanba ne’e mak nia hakerek sira nakonu ho roman.

Nia maluk sira moris ho ta’uk; seluk prepara hela arma hodi prepara mos ba funu cruzada. Maibé, Nicolau fali, husi tinan foinsa’e kedas nia hili atu ba visita ema hirak be iha hela esperança, ema hirak be halo kle’an disciplina foun sira, ema hirak be lê fila-fali leitura clássica sira no fila-fali ba hun. Nia fiar iha humanidade. Nia compreende katak iha buat hirak be la hanesan ne’e precisa atu tau hamutuk, katak Maromak ne’e nu’udar mistério ida nebé buat hirak be la hanesan ne’e bele hetan unidade. Nicolau hatene katak nia la hatene, no tanba ne’e, nia compreende di’ak liu tan realidade. Ida ne’e mak dom boot ida ba Igreja! Ida ne’e nu’udar chamada ida ba hafoun fila-fali fuan! Nia hanorin sira mak: fo fatin, mantém buat hirak nebé la hanesan ne’e hamutuk nafatin, hein (ho esperança) ba saida mak ita seidauk bele haré.

Nicolau de Cusa ko’alia kona ba “ignorância douta” (roman nebé hetan husi ignorância/la hatene buat ida), nu’udar sinal matenek ida. Protagonista husi nia hakerek sira balun ne’e apresenta personagem ida nebé estranho: ema beik (idiota) ida. Ema simples ida, la iha educação, hato’o mahusuk sira nebé simples ba ema matenek sira, nebé halo matenek sira nia conhecimento monu ba crise.

Buat nebé hanesan acontece mos iha Igreja ohin loron. Mahusuk barak tebes mak halo ita nia hanorin sira monu ba crise! Foinsa’e sira nia mahusuk, ema kiak sira nia mahusuk, feto sira nian, mahusuk husi ema hirak nebé nonook eh ema hanehan tanba sira diferente husi maioria. Ita moris hela iha tempo ida nebé hetan bênção: mahusuk barak tebes! Igreja sai tiha nu’udar especialista iha humanidade, karik Igreja la’o ho humanidade no lori mahusuk hirak ne’e iha nia fuan.

Maun-alin no feton doben sira. Hein ne’e katak la hatene. Ita seidauk iha resposta ba mahusuk sira ne’e hotu. Maibé ita iha Jesus. Ita tuir Jesus. Tanba ne’e ita hein buat nebé ita seidauk haré. Ita sai povo ida nebé buat hirak be la hanesan ne’e sai ida de’it. Ita tama nu’udar explorador iha Jesus Moris-hi’as nia mundo foun. Jesus la’o iha ita nia oin. Mai ita aprende, la’o bao in ho passo ida nafatin. Ne’e la’os de’it dalan Igreja nian, maibé humanidade hotu nian. Dalan esperança nian.

 

[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai oioin]

Texto Original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20251025-udienza-giubilare.html

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida



31 October 2025
25 October 2025
11 October 2025
10 October 2025
4 October 2025
27 September 2025

Kona ba "Timor oan - Maromak oan"

    Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.

Add comment

Comments

There are no comments yet.