AUDIÊNCIA JUBILAR (08.11.2025)

Maun-alin no feton doben sira, bom dia no bem vindo!

Esperança Jubileu nian moris liu husi Maromak nia surpresa sira. Maromak ne’e diferente ho saida mak ita toman halo ona. Tinan Jubileu nian ne’e dudu ita atu hatene diversidade ida ne’e no aplica iha moris real. Tanba ne’e, Tinan Jubileu ne’e nu’udar Tinan graça nian: ita bele muda-an! ita husu beibeik ida ne’e wainhira ita reza Ami Aman no dehan: «iha rai, nu’udar iha lalehan».

São Paulo hakerek ba sarani sira iha Corinto, convida sira atu compreende katak iha sira nia leet ne’e rai hahú ona atu sai hanesan ho lalehan. Dehan ba sira atu tetu sira nia vocação hodi haré oinsá mak Maromak hakbesik-An ba ema sira nebé loloos ne’e ema seluk la besik. Ema hirak be antes ne’e haraik-an liu no kbi’it laek oras ne’e folin boot no importante (cf. 1Cor 1, 26-27). Maromak nia critério, nebé hahú husi sira be ikus liu, iha kedas Corinto sai nu’udar “rai nakdoko” ida nebé la sobu, maibé hamoris mundo. Cruz nia liafuan nebé Paulo sai sasin, fanun ema ida-idak nia consciência no dignidade.

Maun-alin no feton doben sira, hein ne’e katak sai sasin: sai sasin katak buat hotu muda tiha ona, katak la iha tan buat ida mak hanesan ho uluk. Tanba ne’e, ohin ha’u hakarak ko’alia ba imi kona ba sasin esperança sarani nian ida iha África. Nia naran Isidore Bakanja no husi kedas tinan 1994 nia sai ona nu’udar Beato, sai padroeiro ba leigo sira iha Congo. Nia moris iha 1885, wainhira nia nação sai nu’udar colónia Belgia nian, nia la escola, basá iha cidade nebá la iha escola, maibé nia sai nu’udar serviço-nain fatuk nian. Nia halo belun ho missionário católico sira, monge trapista sira: sira ko’alia ba nia kona ba Jesus no nia simu no tuir doutrina sarani nian no simu Batismo, wainhira nia tinan besik ba rua-nulu. Husi momento nebá, nia sasin sai naroman liu tan. Hein ne’e katak sai sasin: wainhira ita sai sasin ba moris foun, roman sei mosu maske iha dificuldade sira.

Ikus mai, Isidore serviço nu’udar to’os-nain ba patrão Europa nian ida nebé la iha moral, nebé la suporta Isidore nia fiar no nia moris loloos ne’e. Patrão ne’e la gosta sarani no missionário sira nebé defende ema original (indígena sira) hasouru colonizador sira nia abuso, maibé Isidore nafatin to’o rohan ninia escapulário ho imagem Nain Feto nian iha nia kakorok, sofre ba tratamento aat oioin no tortura sira, no la lakon esperança. Hein ne’e katak sai sasin! Isidore mate, no nia declara ba na’ilulik trapista sira katak nia la rai kunan; maibé, nia prometea tu reza mos iha mundo seluk ba ema hirak be halo aat ba nia.

Maun-alin no feton sira, ida ne’e mak Cruz nia liafuan. Ne’e nu’udar liafuan nebé moris, nebé harahun buat aat nia ukun. Ida ne’e mak tipo kbi’it nebé foun, nebé halo ema foti-an sira la compreende no taka-fila ukun-nain sira husi sira nia tur-fatin. Ho nune’e mak esperança mosu! Dala-barak Igreja uluk nian iha Norte simu sasin nune’e husi Igreja jovem sira, nebé dudu ita atu la’o hamutuk ba to’o Maromak nia Reino, katak Reino justiça no dame nian. Liliu iha África, husu conversão ida ne’e, no ida ne’e hala’o liu husi fo sasin fiar foinsa’e barak nian mai ita. Hein ne’e sai sasin katak rai bele sai loloos hanesan lalehan. No ida ne’e mak mensagem Jubileu nian!

Texto Original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20251108-udienza-giubilare.html

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida

Kona ba "Timor oan - Maromak oan"