ENCONTRO HO PARTECIPANTE SIRA IHA JUBILEU VIDA CONSAGRADA NIAN

Published on 10 October 2025 at 23:26

Santo Padre Leão XIV nia Discurso

Salão Paulo VI – Sexta-feira, 10.10.2025

Dame horik ho imi!

Maun-alin no bin-feton doben sira, loron di’ak no bem-vindo!

Ha’u haksolok bele mai hamutuk ho imi be representa consagrado no consagrada sira hotu iha mundo hodi mai tuir imi nia Jubileu iha Roma ba semana ida ne’e. Ha’u hakarak simu imi ho hako’ak be mai husi fuan, no ho hakarak atu hako’ak ida ne’e to’o mos ba lidun ki’ik liu iha mundo, nebé ha’u hatene katak ha’u bele hasoru imi iha nebá. Liliu ha’u hakarak fo hanoin ba imi saida mak amu Papa Francisco dehan tiha ona, ha’u mos hakarak dehan katak Igreja precisa imi ho imi nia congregação no ministério hotu nia diversidade no rikusoin sira (fr. Mensagem ba loron mundial Vida Consagrada, 2.2.2023).

Ho imi nia vitalidade no sasin moris nebé hatu’ur Cristo nu’udar Na’i no iha centro, imi bele contribui atu «fanun mundo ida ne’e» (cf. Francisco, Carta apostólica ba ema consagrado sira ba proclamação Tinan Vida Consagrada nian, 21.11.2014, II, 2). Ida ne’e mak ohin dadér ita rona: katak imi bele fanun mundo! Ne’e katak, tenke haré fila-fali importância husi kesi imi nia abut metin iha Cristo. Ho dalan ida ne’e mak imi sei bele halo tuir missão ho didi’ak, moris vocação ne’e nu’udar parte ida husi aventura kmo’ok ida hodi tuir Jesus besik liu tan (cf. Concílio Ecumênico Vaticano II, Decreto Perfectae caritatis, 1). Sai ida de’it ho Nia, ho Nia iha imi leet, imi nia roman ki’ik sira sei sai boot iha dalan be naroman iha projeto boot dame nian no maksoin nebé Maromak haraik ba humanidade. Tanba ne’e, Fundador no Fundadora nia oan sira hotu, ha’u hakarak hato’o ba imi exortação kma’us ida ba imi atu “fila-fali ba fuan”, nu’udar fatin nebé bele descobre fila-fali roman nebé hamoris imi nia história hahú nian, hasa’e missão específica nebé la mohu ne’e ba ema hirak nebé uluk ona imi no ohin husik hela missão ne’e ba imi. Ita hatene katak iha fuan mak produz «ligação paradoxal entre fo folin ba ita nia an rasik no nakloke ba ema seluk, entre encontro ho an rasik nebé kle’an no oferece-an ba ema seluk» (Francisco, Carta enc. Dilexit nos, 18). Iha interioridade, nebé kuda oração no comunhão ho Maromak, mak fo fuan di’ak sira bele mosu mai tuir ordem domin nian, liu husi promoção be nakonu ho ema ida-idak nia singularidade, liu husi fo folin ba carisma ema ida-idak nian no nakloke universal ba caridade.

Imi prepara antes tiha ona ba loron hirak ne’e ho dalan nebé naruk, iha imi nia nação sira, iha imi nia Instituto sira, Sociedade no Associação sira, iha Conferência oioin, hetan inspiração husi lema: “Peregrino esperança nian, iha dalan ba dame”. Iha necessidade kle’an ida ba esperança no dame be horik iha ema ida-idak nia fuan iha ita nia tempo ohin loron, no imi, consagrado no consagrada sira, hakarak sai manu-ain no sasin liu husi imi nia moris, hanesan divulgador concórida nian liu husi liafuan no hahalok, no molok buat hirak ne’e hotu, sai nu’udar ema nebé ho graça Maromak nian, lori sinal reconciliação no unidade iha nia an. Ho nune’e de’it mak iha ambiente oioin be imi hela no serviço ba, imi bele sai construtor ba ponte no difusor ba cultura hasoru malu nian (cf. Francisco, Carta enc. Fratelli tutti, 215), iha diálogo, iha conhecimento recíproco, iha respeita ba buat hirak be la hanesan, ho fiar ida nebé halo imi reconhece iha ema ida-idak oin único sagrado no kmo’ok ida: Cristo nia futar oin.

Horkalan, imi barak mak visita ona cidade Roma iha praça sira, liu husi momento partilha, fraternidade no sasin kona ba tema importante sira, hanesan compromisso kona ba fraternidade universal, atenção ba ema hirak be kiak liu no tau-matan ba criação. Hirak ne’e nu’udar ponto central nebé imi nia compromisso loro-loron dehan ona atu halo no promove ambiente no estrutura fraternidade nian, nebé bele halakon kiak, ema nia dignidade bele tau iha centro no rona ba “casa comum” nia halerik. Hirak ne’e nu’udar serviço nebé iha século naruk nia laran, vida consagrada hatudu beibeik interesse no tau-matan especial, to’o ohin loron mos imi nia ação haksumik-an loro-loron sira sai sasin nafatin ba atenção privilegiada ida. Imi continua atu halo nafatin nune’e: sai nain no promotor ba tradição boot ida ne’e, ba ema hotu nia di’ak!

Maibé, ha’u hakarak convida imi atu reflete kona ba tema seluk nebé importate ba Igreja iha ita nia tempo: sinodalidade, ha’u exorta ba imi atu fiel ba dalan nebé ita hotu la’o hela ba direção hanesan. São Paulo VI ko’alia kona ba tema ida ne’e ho liafuan nebé kmo’ok. Nia hakerek: «Prazer di’ak los mai ita iha diálogo doméstico ida ne’e, ho fiar nakonu, ho caridade no obra sira; ita hakarak diálogo ida ne’e sai intenso no familiar! Ita hakarak los atu diálogo ida ne’e iha ambição makas ba lialoos sira hotu, virtude sira no realidade sira husi ita nia patrimônio doutrinal no espiritual! Ita hakarak los atu diálogo ida ne’e sai sincero no comovente, liu husi nia espiritualidade loloos! Atu diálogo ida ne’e bele muda sarani sira sai ema di’ak loloos, matenek, livre, hakmatek no forte!» (Carta enc. Ecclesiam suam, 6.8.1964, 64). Ida ne’e nu’udar descrição husi missão ida nebé entusiasmante: “Diálogo doméstico” ida nebé ohin mos confia hela ba imi, ba duni imi ho dalan especial, atu hafoun nafatin Cristo nia Isin iha relação sira, iha processo sira, iha método sira. Imi nia moris, imi nia dalan sira be imi organiza, caráter nebé dalabarak internacional no intercultural iha imi nia Instituto sira, loloos ne’e coloca hela imi iha condição privilegiada ida atu bele moris ho valor rona malu nian iha moris loro-loron, participação, fahe hanoin no capacidade, hamutuk buka dalan tuir Espírito nia lian.

Ho buat hirak ne’e hotu, ohin Igreja husu ba imi atu sai sasin especial iha dimensão la hanesan iha imi nia moris, uluk-nanain la’o iha comunhão ho Maromak nia família boot hotu, sente nu’udar Inan no Mestra, fahe imi nia ksolok vocação nian ho nia, no mos wainhira necessário, hakat liu divisão sira, perdua injustiça sira be ema simu no husu perdão ba taka-an sira nebé hatu’ur husi autorreferencialidade. Imi serviço ba atu loron ba loron imi bele sai “especialista iha sinodalidade”, atu imi bele sai profeta iha dimensão Igreja nian ida ne’e hodi serví Maromak nia povo.

Atu taka, ha’u hakarak hato’o convite ida ba imi atu hateke ba futuro ho hakmatek no confiança, atu keta ta’uk hodi foti decisão aten-brani sira. Ho ida ne’e, ha’u hakarak fo hanoin ho saida mak Papa Francisco hakerek tiha ona iha Carta apostólica ba ema consagrado sira ba proclamação Tinan Vida Consagrada nian. Nia hakerek katak, ita nia esperança, «la harí iha número eh husi obra sira, maibé iha Ida nebé ita tau ita nia confiança ba (cf. 2Tm 1,12) no Ida nebé “la iha buat ida mak impossível” (Lc 1,37). Ida ne’e mak esperança nebé la bosok no fo biban ba vida consagrada atu continua hakerek história boot ida iha futuro, nebé ita hotu tenke hateke ba, conciente katak Espírito Santo dudu ita atu halo nafatin buat boot sira» (n.3). No nia hatutuan «ho matan-moris neon-nain, atenção didi’ak ba imi nia moris nia horizonte no momento atual» (ibid.).

Maun-alin no bin-feton doben sira, imi continua imi nia dalan ne’e ho confiança ida ne’e ba! ha’u agradece ba imi nia fidelidade no buat di’ak barak be imi halo iha Igreja no mundo. Ha’u promete ba imi lembrança especial ida iha ha’u nia oração sira no ha’u haraik bênção ba imi husi fuan! Obrigado.

 

Texto Original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/speeches/2025/october/documents/20251010-giubileo-vita-consacrata.html

 

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida


31 October 2025
25 October 2025
11 October 2025
10 October 2025
4 October 2025
27 September 2025

Kona ba "Timor oan - Maromak oan"

    Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.

Add comment

Comments

There are no comments yet.