Paróquia Pontificia Santa Ana, Vaticano – Domingo, 21.09.2025
Maun-alin no bin-feton doben sira!
Ha’u haksolok tebes hodi celebra Eucaristia ida ne’e iha paróquia pontifícia Santa Ana. Ha’u hakarak cumprimenta no agradece ba religioso agostiniano sira nebé hala’o serviço iha ne’e, liliu ba pároco, padre Mario Millardi, no mos ba Prior-Geral foun husi Ordem (agostiniano nian) nebé ohin mos iha ne’e, padre Joseph Farrell; ha’u hakarak cumprimenta mos padre Gioele Schiavella, nebé foin celebra nia tinan venerável ba dala-103.
Igreja ida ne’e hamriik los iha posição especial ida, nebé mos sai hanesan chave ba ministério pastoal nebé hala’o iha ne’e: bele dehan katak, ita iha hela “fronteira”, ema hotu be tama no sai husi Cidade Vaticano nian liu hela husi Santa Ana nia oin. Iha balu nebé liu ba serviço, balu hanesan bainaka eh peregrino, la’o ho ansi, ho fuan tuku-tuku eh ho hakmatek. Hein katak ema hot-hotu bele sente katak iha ne’e iha odamatan no fuan sira be nakloke ba oração, ba rona no ba caridade!
Seluk husi ne’e, Evangelho nebé foin mak proclama hotu ne’e lori ita ba examina didi’ak ita nia ligação ho Na’i Maromak, no tanba ne’e, ligação entre ita mos. Jesus coloca alternativa ida nebé claro los entre Maromak ho rikusoin, husu mai ita atu hili dalan nebé loos no coerente. «Laiha atan ida mak serví ba na’i nain-rua», tanba ne’e «la bele serví ba Maromak no ba rikusoin» (cf. Lc 16,13). Ida ne’e la’os opção contingente, hanesan ho opção barak sira seluk, eh opção ida be bele muda husi tempo ba tempo, depende ba situação. Importante atu decide dalan moris ida be loloos. Ida ne’e kona ba hili fatin atu tau ita nia fuan ba, atu clarifica ida nebé mak ita hadomi loloos, se mak ita serví ho dedicação no ida nebé mak ita nia di’ak loloos ne’e.
Tanba ne’e mak Jesus compara rikusoin ho Maromak: Jesus ko’alia nune’e basá nia hatene katak ita ne’e nu’udar criatura kiak, tanba ita nia moris ne’e nakonu ho necessidade sira. Husi kedas ita moris mai, kiak no molik, hot-hotu precisa cuidado no domin, precisa uma ida, precisa hahán, roupa… hamrook ba rikusoin ne’e iha nia risco ida mak atu ocupa fali Maromak nia fatin iha ita nia fuan, wainhira ita hanoin katak rikusoin ne’e mak so’i ita nia moris, hanesan administrador iha aiknanoik nebé la honesto (cf. Lc 16,3-7). Tentação mak ne’e: hanoin katak Maromak la iha ne’e ita bele moris di’ak, no rikusoin mak la iha ne’e ita sei triste no terus ba necessidade be barak. Iha necessidade nia tentação hirak ne’e, ita sente ameaçado, maibé em vez de husu tulun ho confiança no fahe ho fraternidade, ita prefere fali atu sura, atu acumula, halo tia sai suspetoso no la fiar iha relação ho ema seluk.
Hanoin hirak ne’e mak muda tiha ema seluk sai hanesan concorrente, sai hanesan tiha rival eh ema ruma nebé ita atu aproveita. Hanesan profeta Amós fo hanoin, ema hirak be hakarak halo rikusoin sai hanesan instrumento atu domina ne’e hanesan mos la hakmatek hela ba «hola ema kiak sira ho osan» (Am 8,6), explora ema nia kiak. Contrário ho Maromak, nebé fo buat hotu husi criação ne’e ba ema hotu. Então ita nia kiak nu’udar criatura ne’e mak hein hela promessa ida nebé Maromak rasik mak bele hakonu. Salmista haktuir estilo providencial nune’e: Maromak «hakru’uk hodu haré ba lalehan no ba raik»; Nia «foti-sa’e kbi’it-laek husi rai-rahun, foti-sa’e ema kiak husi foer» (Sl 113, 6-7). Ida ne’e mak Aman di’ak ida halo, nafatin no ba ema hotu: la’os de’it ba hirak be kiak ba sasán mundo nian, maibé mos ba kiak espiritual no moral ida nebé haterus los kbi’it-nain sira no mos kbi’it-laek sira, kiak sira no mos rico sira.
Nune’e, Maromak Futar-Liafuan la contra tok ema sira be ho classe rival, maibé fo hanoin hot-hotu atu halo revolução interior, conversão ida nebé hahú husi fuan. Então ita nia liman sira sei nakloke: atu fo, la’os atu hadau. Então ita nia hanoin sira sei nakloke: atu projeta sociedade nebé di’ak liu htou, la’os atu hetan negócio ida be ho folin di’ak. Hanesan S. Paulo hakerek, «ha’u recomenda uluk-nanain, atu pedido sira, súplica sira, harohan no hahalok ação de graça ba ema sira, be liurai sira no ba ema hotu be iha kbi’it» (1Tm 2,1). Liliu ohin loron, Igreja harohan atu governante nação nian sira bele livre husi tentação hodi usa rikusoin hasouru ema, transforma rikusoin sai nu’udar arma hodi sobu povo sira no sai nu’udar monopólio hodi hatún serviço nain sira. Ema nebé serví Maromak mak sai livre husi rikusoin, maibé se mak serví rikusoin sei sai rikusoin nia atan! Se mak buka justiça sei transforma rikusoin ba ema hotu nia di’ak; se mak buka dominação sei transforma ema hotu nia di’ak sai fali nia kan.
Sagrada Escritura dehan loloos kona b akan sira ba sasán sira, nebé halo ita nia fuan la metin no harahun ita nia futuro.
Belun sira, ha’u agradece ba imi, basá ho dalan oioin, imi coopera nafatin atu hamoris nafatin comunidade paróquia ida ne’e nian no hala’o mos apostolado ho laran-maus. Ha’u encoraja imi atu hametin nafatin esperança iha tempo nebé ameaça ho funu. Povo hot-hotu oras ne’e rahun husi violência no liu tan ne’e mak indiferença nebé la hatene moe, nebé halo sira nia destino mukit tebes. Iha drama hirak ne’e, ita lakohi atu hakru’uk de’it, maibé haklaken nafatin ho liafuan no obra katak Jesus mak mundo nia Maksoin, Nia nebé liberta ita husi buat aat hotu. Hein katak nia Espírito muda ita nia fuan atu liu husi Eucaristia, Igreja nia rikusoin boot liu hotu, ita bele sai sasin ba caridade no dame.
Texto original:
Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida
HOMILIA IHA MISSA HO ESTUDANTE UNIVERSITÁRIO SIRA HUSI UNIVERSIDADE PONTIFÍCIA SIRA
Basílica S. Pedro, Segunda-Feira – 27.10.2025
HOMILIA IHA MISSA DOMINICAL BA DALA-XXX, TEMPO BAIBAIN
Basílica S. Pedro – 26.10.2025
HOMILIA IHA MISSA DOMINICAL BA DALA-XXIX, TEMPO BAIBAIN
Misa no canonização ba Beato/a sira: Ignazio Choukrallah Maloyan; Peter To Rot; Vincenza Maria Poloni; Maria del Monte Carmelo Rendiles Martínez; Maria Troncatti; José Gregorio Hernández Cisneros; Bartolo Longo.
HOMILIA IHA MISSA BA JUBILEU ESPIRITUALIDADE MARIANA NIAN
Praça S. Pedro, Domingo ba dala-XXVIII – 12.10.2025
[TETUN] HOMILIA IHA MISSA BA JUBILEU VIDA CONSAGRADA NIAN
Praça S. Pedro, Quinta-feira – 09.10.2025
[TETUN] HOMILIA IHA MISSA BA JUBILEU MUNDO MISSIONÁRIO NO MIGRANTE SIRA NIAN
Praça S. Pedro, domingo ba dala-XXVII Tempo Baibain – 05.10.2025
Kona ba "Timor oan - Maromak oan"
Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian.
Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.
Add comment
Comments