[TETUN] AUDIÊNCIA JUBILAR (27.09.2025)

Published on 27 September 2025 at 17:11

Catequese

5. hein ne’e katak intui (esperar é intuir)

Ambrósio de Milão

Praça S. Pedro – Sábado, 27.09.2025

     Maun-alin no bin-feton doben sira, bom dia no bem-vindo!

     Jubileu halo ita sai nu’udar peregrino esperança nian, tanba ita intui (comprende kedas) necessidade boot ida ba renovação nebé kona ba ita hotu no mos ba mundo tomak.

     Ha’u foin dehan katak “ita intui”: verbo ida ne’e – intui – descreve movimento espírito nian, fuan nia matenek ida nebé Jesus hetan liliu iha labarik sira, katak, iha ema hirak nebé ho klamar haraik-an. Nune’e, dalabarak ema matenek sira intui uitoan de’it, tanba sira buka atu hatene. Di’ak mos mai ita atu husik hela fatin iha kakutak no fuan, atu Maromak bele hatudu-An. Esperança sei barak, wainhira mosu intuição foun sira iha Maromak nia povo!

     Jesus haksolok ho ida ne’e, nakonu ho ksolok, wainhira Nia hatene katak labarik sira intui. Labarik sira iha sensus fidei, nebé hanesan mos “sentido da-nen” ida husi ema simples sira nia relação ho buat sira be liga ho Maromak. Maromak ne’e simples no hatudu-An ba ema simples sira. Tanba ne’e iha infalibilidade Maromak nia povo nian iha fiar, nebé infalibilidade Papa nian sai hanesan expressão no serviço (cf. Conc. Ecum. Vat, II, Lumen Gentium, 12; Comissão Teológica Internacional, O “sensus fidei” na vida da Igreja, 30-40).

     Ha’u hakarak hanoin momento ida iha Igreja nia história, nebé hatudu oinsá esperança ne’e bele mai husi capacidade intuição povo nian. Iha século da-hat, iha Milão, Igreja hasoru conflito boot ida wainhira atu hili bispo foun sai tiha hanesan desastre boot ida. Autoridade civil sira mos intervêm hotu, governador Ambrósio nebé ho capacidade boot atu rona no halo mediação, consegue harí fila-fali hakmatek. Tuir história haktuir katak, labarik ida hakilar dehan: “bispo Ambrósio!”; ho nune’e, povo hot-hotu dehan: “bispo Ambrósio!”.

     Ambrósio iha tempo nebá seidauk simu Batismo, sei nu’udar hela catecúmeno ida, eh bele dehan, prepara-an hela ba Batismo. Maibé povo intui buat ida nebé kle’an liu iha ema ida ne’e no hili nia. Nune’e Igreja mos hetan bispo boot ida, doutor Igreja nian ida.

     Ambrósio lakohi simu, to’o halai tan. Depois nia compreende katak ida ne’e nu’udar mos Maromak nia bolu ida, nune’e nia mos simu Batismo no ordena ba bispo. Nia sai ema sarani nu’udar bispo! Haré dom boot oinsá mak labarik ida bele oferece ba Igreja? Ohin loron mos ida ne’e nu’udar graça ida atu husu: sai ema sarani no moris mos vocação nebé simu! O nu’udar inan, nu’udar aman? Sai sarani nu’udar inan no aman. O nu’udar empresário, serviço-nain, professor, na’ilulik, religiosa? Sai sarani iha o nia dalan. Povo ida ne’e iha intuição rasik: sira compreende katak ita sai duni ema sarani eh lae. No sira bele corrige ita, bele mos hatudu mai ita dalan ba Jesus.

     Iha tinan barak nia laran, Santo Ambrósio fo buat barak mos ba povo. Exemplo, nia descobre dalan foun atu canta salmo no hino sira, atu celebra, atu harohan. Nia rasik mos hatene intui, nune’e mak esperança ne’e sai barak liu tan. Agostinho muda-an ne’e tanba Ambrósio nia liafuan no simu duni Batismo husi nia. Intui ne’e nu’udar maneira atu hein (ho esperança), ita keta haluha ida ne’e!

     Ho dalan nune’e mak Maromak halo Nia Igreja ne’e la’o ba nafatin, hatudu dalan foun sira ba Nia Igreja. Intuição ne’e nu’udar sentido husi labarik sira nina ba Reino ida be sei mai. Hein katak Jubileu tulun ita atu sai ki’ik tuir Evangelho, atu bele intui no serví Maromak nia mehi sira!

 

[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]

 

Texto Original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20250927-udienza-giubilare.html

 

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida



31 October 2025
25 October 2025
11 October 2025
10 October 2025
4 October 2025
27 September 2025

Kona ba "Timor oan - Maromak oan"

    Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.

Add comment

Comments

There are no comments yet.

Create Your Own Website With Webador