Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
III. Jesus nia Páscoa
6. “Jesus hakilar makás, no husik iis” (Mc 15,37)
Praça S. Pedro – Quarta-Feira, 10.09.2025
Maun-alin no bin-feton doben sira!
Bom dia no obrigado ba imi nia presença, sasin di’ak ida!
Ohin ita contempla kona ba rohan husi Jesus nia moris iha mundo ne’e: Nia mate iha cruz. Evangelho sira fo sasin buat ki’ik sira hotu, nebé so’i atu contempla ho matenek no fiar. Iha cruz, Jesus la mate ho nonook. La taka-matan neneik de’it, hanesan naroman be lakon, maibé husik Nia moris ho hakilar ida: «Jesus hakilar makás, no husik iis» (Mc 15,37). Hakilar ida ne’e taka buat hotu: moras, abadono, fiar, hasa’e-an. La’os de’it lian husi isin ida nebé atu mate, maibé nu’udar sinal ikus husi moris ida nebé hasa’e-an.
Jesus nia hakilar ne’e tuir kedas mahusuk ida, mahusuk ida nebé difícil tebes atu dehan sai: «Ha’u nia Maromak, Ha’u nia Maromak, tansá O husik Ha’u mesak?». Ida ne’e nu’udar versículo dahuluk husi Salmo 22, maibé husi Jesus nia futar-ibun liafuan ne’e hetan importância única. Oan ida nebé sempre moris iha comunhão metin ho Aman, agora sente nonook, ausência, rai-ku’ak. Ida ne’e la’os crise fiar nian, maibé etapa ikus husi domin ida nebé oferece-an to’o ikus. Jesus nia halerik ne’e la’os lakon esperança, maibé sinceridade, lialoos lori to’o rohan, confiança nebé tahan to’o wainhira buat hotu nonook.
Iha momento nebá, lalehan nakukuk no templo nia kakuluk rahun (cf. Mc 15,33.38). Hanesan criação ne’e rasik participa iha moras ida ne’e, iha tempo nebé hanesan, buat foun ida mosu tan: Maromak la hela tan ona iha leten-aas ba, agora Nia futar-oin hatudu momoos iha Cruz. Iha nebá, iha Ema be terus hela ne’e, mak hatudu domin boot liu hotu. Iha nebá mak ita bele reconhece Maromak nebé la dook, maibé hakat liu ita nia terus to’o rohan.
Centurião, pagão ida, compreende ida ne’e. La’os tanba rona discurso ruma, maibé tanba haré Jesus mate ho dalan nune’e: «Ema ida ne’e Maromak Oan loloos duni!» (Mc 15,39). Ida ne’e mak profissão fiar dahuluk hafoin Jesus nia mate. Ida ne’e nu’udar resultado husi hakilar nebé la lakon tanba anin hu’u, maibé kona los ba fuan. Dalaruma, buat nebé ita la consegue dehan ho liafuan, ita dehan ho lian. Wainhira fuan ne’e nakonu, hakilar ba. Ida ne’e la’os sempre hanesan sinal fraqueza nian, maibé bele mos hahalok kle’an husi humanidade.
Ita toman ona atu hanoin katak hakilar ne’e nu’udar buat nebé la controla, eh atu hanehan. Evangelho fo folin boot ida mai ita nia hakilar, fo hanoin mai ita katak hakilar ne’e bele sai nu’udar harohan, protesta, hakaran, entrega-an. Bele sai mos hanesan dalan harohan ida nebé extremo, wainhira ita la iha ona liafuan. Iha halerik ida nebá, Jesus tau hotu kedas buat hotu be sei hela iha Nia: Nia domin hotu, Nia esperança hotu.
Loos duni, basá iha hakilar ne’e: iha esperança ida nebé la hakiduk. Ita hakilar wainhira ita fiar katak ema ruma sei bele rona ita. Hakilar la’os tanba lakon esperança, maibé tanba hakaran. Jesus la hakilar hasouru Aman, maibé hakilar ba Aman. To’o iha nonook mos, Nia hatene katak Aman sempre iha nafatin nebá. Nune’e, hatudu mai ita katak ita nia esperança bele hakilar, to’o wainhira buat hotu sente hanesan lakon ona.
Então, hakilar ne’e sai tiha nu’udar gesto espiritual ida. La’os de’it gesto dahuluk nebé ita halo wainhira ita moris – wainhira ita tanis dahuluk iha tempo ita moris – nu’udar mos maneira ida atu moris nafatin. Ema hakilar wainhira nia sofre, maibé wainhira nia hadomi, wainhira nia bolu, wainhira nia husu. Hakilar ne’e atu dehan katak ita sei iha, katak ita lakohi lakon nonook de’it, katak ita sei iha buat ruma atu hasa’e.
Iha dalan moris nian, iha momento sira nebé ita rai buat ruma iha laran no bele hamate ita neneik-neneik. Jesus hanorin ita atu keta ta’uk hodi hakilar, wainhira hakilar ne’e sincero, haraik-an, no ba Aman. Hakilar ne’e sei la lakon leet de’it, wainhira mai ho domin. Sei la lakon leet de’it, karik hasa’e ba Maromak. Ida ne’e nu’udar dalan ida atu la hakiduk ba cinismo, atu continua fiar katak mundo seluk ne’e possível.
Maun-alin no bin-feton doben sira, mai ita aprende ida ne’e husi Na’i Jesus: mai ita aprende halerik esperança nian wainhira tempo provação boot nian to’o mai. La’os atu hakanek, maibé atu ita confia. La’os atu hakilar hasouru ema ruma, maibé atu loke ita nia fuan. Karik ita nia hakilar ne’e loos duni, bele sai nu’udar odamatan ba roman foun, ba mrois foun. Hanesan mos ba Jesus: wainhira sente katak buat hotu remata ona, loloos ne’e maksoin foin mak atu hahú. Karik hatudu ho confiança no liberdade hanesan Maromak nia oan, lian terus nian husi ita nia humanidade, hamutuk ho Cristo nia lian, bele sai esperança nia mrois, mai ita no ba ema hirak be iha ita nia sorin.
[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]
Texto Original:
https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20250910-udienza-generale.html
Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (17.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (10.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (03.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (27.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (20.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (13.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
Kona ba "Timor oan - Maromak oan"
Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.
Add comment
Comments