Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
III. Jesus nia Páscoa
7. Mate
“Rate foun ida, nebé seidauk iha ema ida hako’i iha nebá” (Gv 19,40-41)
Praça S. Pedro – Quarta-Feira, 17.09.2025
Maun-alin no bin-feton doben sira,
iha ita nia dalan catequese kona ba Jesus ita nia esperança, ohin ita sei contempla kona ba mistério Sábado Santo nian. Maromak Oan latan iha rate. Maibé nia “ausência” ne’e la’os buat mamuk ida: maibé nuu’udar hein ida, ho plenitude, promessa nebé rai hela iha nakukun laran. Nu’udar loron ba silêncio boot, nebé sente hanesan lalehan nonook no rai hakmatek, maibé iha nebá duni mak mistério kle’an husi fiar sarani nian bele tuir loloos. Ida ne’e kona ba silêncio ida nebé nakonu ho sentido, nu’u inan nia knotak nebé conserva oan ida be seidauk tur-ahi, maibé moris hela ona.
Jesus nia isin, hatuun husi cruz, hafalun didi’ak ho hena, hanesan halo ho buat ida be folin boot. Evangelista João dehan mai ita katak ema haloot Nia iha jardim ida, iha «Rate foun ida, nebé seidauk iha ema ida hako’i iha nebá» (Jo 19,41). La iha buat ida mak acontece por acaso. Jardim ida nebá fo hanoin fila fali Éden ida be lakon tiha ona, fatin be Maromak ho ema hamutuk iha tempo nebá. Rate ida ne’e seidauk haloot ema ida ne’e atu dehan kona ba buat ida nebé seidauk acontece: nu’udar hahú, la’os ikus. Iha início criação, Maromak cria uluk jardím ida, agora mos criação foun hahú husi jardim ida: ho rate nebé taka hela, uitoan tan sei nakloke.
Sábado Santo ne’e mos nu’udar loron descança nian ida. Tuir Lei judeu sira nian, iha loron dahitu ne’e labele serviço: basá, liu tiha loron nen criação nian, Maromak descança (cf. Gn 2,2). Agora mos Maromak Oan, wainhira completa tiha Nia obra salvação, Nia descança. La’os tanba Nia kole, maibé tanba remata ona Nia serviço. La’os tanba Nia rende, maibé tanba Nia hadomi to’o rohan. La iha tan buat ida mak atu dehan. Descança ida ne’e nu’udar marca ida ba obra nebé halo tiha ona, nu’u confirmação ba buat ida nebé loloos tenke halo ne’e halo loos hotu ona. Ko’alia kona ba descança ida nebé nakonu ho Maromak nia presença be haksumik-an.
Ita iha dificuldade atu para no descança. Ita moris hanesan fali moris ne’e la natoon. Ita ansi atu produz, atu hatudu, atu labele lakon rai. Maibé Evangelho hanorin ita atu hatene para ne’e nu’udar gesto confiança nian ida nebé ita tenke aprende atu halo. Sábado Santo convida ita atu descobre katak moris ne’e la depende hela de’it ba buat be ita halo, maibé mos ba dalan oinsá ita hatene fahe-malu ho saida mak ita tenke halo.
Iha rate-laran, Jesus, Maromak Aman nia Liafuan moris, nonook. Maibé iha duni silêncio ida ne’e mak moris foun hahú naktubun. Hanesan fini-musan iha rai, hanesan nakukun be hein roman dadér nian. Maromak la ta’uk ba tempo nebé atu liu, basá Nia mos nu’u Nain be hein. Ho dalan nebé hanesan, ita nia tempo “inútil” sira mos, katak husi pausa sira, husi mamuk sira, husi momento estéril sira, bele sai nu’udar knotak ba moris-hi’as. Silêncio hot-hotu ne’e bele sai hanesan premissa ba Liafuan foun. Tempo sira para hela ne’e bele sai hanesan tempo graça nian, karik ita hasa’e ba Maromak.
Jesus, be haloot iha rai, hatudu oin laran-luak husi Maromak ida nebé la ocupa fatin hotu. Maromak ida nebé halo, ida be hein, be dada-An atu husik liberdade mai ita. Maromak nebé confia, to’o sente hanesan buat hotu remata ona. No ita, iha Sábado hakmatek ne’e, ita aprende katak keta ansi atu moris-hi’as: uluk-nanain mak precisa hela, simu silêncio, husik ita nia an atu limite hako’ak ita. Dalaruma, ita buka mak resposta lalais sira, solução imediata sira. Maibé Maromak serviço iha kle’an sira, iha tempo neneik husi confiança. Nune’e, Sábado be ema haloot Na’i ne’e sai nu’u knotak ida be suli kbi’it husi roman nebé la lakon, roman Páscoa nian.
Belun doben sira, esperança sarani nian ne’e la moris iha barulho laran, maibé iha silêncio husi hein ida nebé hamutuk ho domin. Esperança sarani nian ne’e la’os euforia nia oan, maibé oan husi husik-an ho cofia. Virgem Maria mak hanorin ida ne’e: nia hola-isin kedas ho hein ida ne’e, confiança no esperança ida ne’e. Wainhira ita sente hanesan buat hotu para ona, moris ne’e hanesan dalan la iha ona, ita hanoin kona ba Sábado Santo! Iha rai-ku’ak mos Maromak prepara hela surpresa. Karik ita hatene simu saida mak acontece ho gratidão, ita sei descobre katak, iha silêncio nia ki’ik ne’e mak Maromak hakarak atu transfigura realidade, hafoun buat hot-hotu ho fidelidade Nia domin nian. Ksolok loloos moris husi hein nebé hela ho fiar be hatene paciência, husi esperança iha moris ho domin, husi nebá duni mak, moris rohan-laek sei mosu mai.
[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]
Texto Original:
https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20250917-udienza-generale.html
Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (17.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (10.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (03.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (27.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (20.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (13.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (06.08.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (30.07.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (25.06.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (11.06.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
Kona ba "Timor oan - Maromak oan"
Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.
Add comment
Comments