Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
III. Jesus nia Páscoa
9. Moris-hi’as
“Dame horik ho imi!” (Jo 20,21)
Praça S. Pedro – Quarta-Feira, 01.10.2025
Maun-alin no bin-feton doben sira, bom dia!
Centro husi ita nia fiar no ita nia esperança nia fuan nia abut metin kedas ho Cristo nia moris-hi’as. Sani Evangelho ho didi’ak, ita compreende katak mistério ida ne’e extraordinário teb-tebes, la’os de’it tanba ema ida – Maromak Oan – moris-hi’as husi mate, maibé mos ho dalan oinsá mak Nia hili atu halo ida ne’e. Nune’e, Jesus nia moris-hi’as la’os triunfo ida be halo ema hotu hakfodak, la’os vingança ida no la’os mos atu balas inimigo sira. (Maibé) nu’udar sasin kmo’ok ida be hatudu oinsá domin ne’e bele hamriik fila-fali wainhira liu tiha derrota boot ida, atu continua nia dalan nebé la para.
Wainhira ita hamriik fila-fali husi trauma nebé ema seluk halo mai ita, dala-barak ita nia reação dahuluk mak hirus, hakaran atu lori ema seluk selu fali ita nia terus. Jesus be Moris-hi’as la halo ho dalan nune’e. Nia sai husi mate nia ukun, Jesus la balas ho dalan ida. Nia la fila ho gesto kbi’it-nain nian, maibé hatudu-An ho laran-maus no ksolok husi domin nebé boot liu fali kanek sira no forte liu traição hotu.
Jesus be Moris-hi’as la sente necessidade ida atu repete eh afirma fila-fali Nia superioridade. Nia mosu ba Nia belun sira – discípulo sira – no hatudu-An ho discrição aas, la obriga sira nia tempo ho capacidade atu simu Nia. Nia hakaran ida de’it mak fila-fali ba hamutuk ho sira, tulun sira atu hakat liu sentimento sala sira. Ita bele haré didi’ak ida ne’e iha cenáculo, wainhira Na’i Jesus mosu ba Nia belun sira be taka-an ho ta’uk. Ne’e nu’udar momento ida nebé hatudu kbi’it la baibain: liu tiha momento be tun ba rai-kuak mate nian hodi soi hirak be dadur iha nebá, Jesus tama fali iha quarto nebé taka metin ho hirak be la bele book-an tanba ta’uk, lori ho dom ida nebé ema ida la hein hela: Dame!
Nia haksék ne’e simples, quase baibain los: «Dame horik ho imi!» (Jo 20,19). Maibé acompanha ho gesto ida nebé kmo’ok tebes to’o sente hanesan la so’i: Jesus hatudu nia liman no sorin ba discípulo sira, nu’udar sinal husi terus. Tanba sa mak hatudu kanek sira ne’e ba ema hirak be iha tempo susar laran nega no husik hela Nia? Tanba sa mak la haksumik tiha sinal terus sira ne’e no lalika loke kanek sira be halo moe?
Maibé, Evangelho dehan katak, wainhira discípulo sira haré Jesus, sira haksolok (cf. Jo 20,20). Motivo ne’e kle’an: Jesus reconcilia los tiha ona ho buat hirak be halo Nia terus. La iha tan lalatak ódio nian. Kanek sira la serve atu acusa tan ona, maibé atu confirma domin ida nebé makás liu infidelidade hot-hotu. Hirak ne’e nu’udar prova katak, iha momento sira be ita falha, Maromak la hakiduk. Nia la hakiduk tanba ita.
Nune’e, Na’i Maromak hatudu-An la ho buat ida (molik) no la ho arma ida. Nia la finge, la fo pressão. Nia domin ne’e domin ida nebé la hatún (ema ida); dame husi ema ida nebé terus tanba domin no agora bele dehan ona katak buat hirak ne’e iha folin duni.
Iha sorin seluk, ita fali dala-barak taka ita nia kanek sira ho orgulho eh ho ta’uk atu sai frágil. Ita dehan “la iha buat ida”, “buat hotu liu ona”, maibé ita la dame malu loloos tok ho traição sira be hakanek ita. Dala-ruma ita hili atu subar tiha ita nia dificuldade atu perdua, atu ema keta haré ita vulnerável no atu la foti risco hodi terus tan. Jesus lae! Nia oferece kanek sira nu’udar garantia ba perdão. No Nia hatudu katak moris-hi’as ne’e la’os halakon tiha passado, maibé transfigura passado ne’e ba esperança laran-luak nian.
Hafoin, Na’i repete tan: «Dame horik ho imi!» no dehan tan: «Hanesan Aman haruka Ha’u, nune’e mos Ha’u haruka imi ba» (v. 21). Ho liafuan hirak ne’e, Nia confia hela serviço ida ba apóstolo sira no la’os poder, maibé responsabilidade ida: sai nu’udar instrumento reconciliação nian iha mundo. (Ho liafuan seluk) Jesus hanesan dehan hela: «Se tan mak la haklaken Aman Aman nia oin laran-luak ida ne’e, karik la’os imi nebé sente tiha ona fracasso no perdão?».
Jesus haraik Espírito Santo ba sira (cf. v.22). Espírito ida be tulun duni Nia hodi halo tuir Aman, ho domin to’o Cruz. Husi momento nebá, apóstolo sira la nonook tan ona ba buat hirak be sira haré no rona: katak Maromak perdua, foti-sa’e, fo fila-fali confiança.
Ida ne’e mak fuan husi missão Igreja nian: la administra poder ba ema, maibé fo sai ksolok husi ema hirak be simu domin nebé sira rasik la merece tiha ona. Ida ne’e mak kbi’it ida nebé hamoris no haboot comunidade fiar nain: mane no feto sira be descobre kmo’ok husi moris fila-fali atu bele fo mos moris ne’e ba ema seluk.
Maun-alin no bin-feton doben sira, (Jesus) haruka mos ita hotu! Jesus hatudu mos Nia futar-kanek sira mai ita hodi dehan: Dame horik ho imi! Keta ta’uk atu hatudu imi nia kanek sira be laran-luak cura tiha ona. Keta ta’uk atu hakbesik ba hirak be taka-an ho ta’uk eh ho sentimento sala nian. Hein katak Espírito nia iis bele halo ita sai sasin ba dame no domin ida be makás liu derrota sira.
[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]
Texto Original:
https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20251001-udienza-generale.html
Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida
AUDIÊNCIA GERAL - Catequese (Aniversário Nostra Aetate)
Praça S. Pedro – Quarta-Feira, 29.10.2025
AUDIÊNCIA GERAL (22.10.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (15.10.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (08.10.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (01.10.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL (24.09.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
Kona ba "Timor oan - Maromak oan"
Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.
Add comment
Comments