[TETUN] HOMILIA IHA SOLENIDADE ‘JESUS FUTAR-FUAN SANTO’ NO ORDENAÇÃO BA NA’ILULIK NAIN-32

Published on 30 June 2025 at 12:08

MISSA NO ORDENAÇÃO BA NA’ILULIK NAIN-32 IHA SOLENIDADE JESUS FUTAR-FUAN SANTO

(Jubileu na’ilulik sira nian)

Basílica S. Pedro – Sexta-Feira, 27.06.2025

     Ohin Solenidade Jesus Futar-Fuan Santo nian, nu’udar loron mundial hodi reza ba santificação na’ilulik sira nian, ita celebra Eucaristia ida ne’e ho ksolok iha Jubileu na’ilulik sira nian.

     Tanba ne’e mak ha’u hakarak ko’alia uluk-nanain ba imi, maun-alin na’ilulik doben sira, nebé mai mai iha apóstolo Pedro nia rate hodi hakat Odamatan Santa, hodi hafoun fila-fali imi nia hena baptismo no sacerdotal nian iha Salvador nia Futar-Fuan. Ba imi balu nebé iha ne’e, gesto ida ne’e hala’o los iha loron único iha nia moris: simu Ordenação.

     Wainhira ko’alia kona ba Cristo nia Futar-Fuan ne’e katak ko’alia tomak kona ba Na’i nia mistério halo-An ba ema, mate no moris-hi’as, confia mai ita ho dalan especial atu ita sai sasin nafatin ba mistério ne’e iha mundo. Tanba ne’e, liu husi leitura sira be ita rona tiha ona ne’e, ita ba medita hamutuk kona ba dalan sira nebé ita bele contribui ba obra salvação ida ne’e.

     Iha (Leitura) dahuluk, profeta Ezequiel ko’alia mai ita kona ba Maromak be nu’udar Bibi-atan be la’o iha nia bibi sira nia klarak, hodi sura nia bibi sira ida-idak: ba buka hirak be lakon, cura hirak be kanek, tulun hirak be kbi’it-laek no moras (cfr. Ez 34,11-16). Ida ne’e fo hanoin mai ita katak, iha tempo sira be mosu conflito boot no halo ta’uk, Maromak nia domin - be bolu ita, hako’ak no forma ita – ne’e universal, no iha Nia matan (no iha mos ita nia matan) la iha fatin ba fahe-malu no rai-kunan ho dalan saida de’it.

     Hafoin iha Leitura daruak (cfr. Rm. 5,5-11), fo hanoin mai ita katak Maromak simu nafatin ita “maske wainhira ita sei kbiit-laek” (v. 6) no “sala-nain” (v. 8), S. Paulo convida ita atu husik ita-an atu Espírito be horik iha ita ne’e bele muda ita, liu husi dalan hakribi-sala loro-loron. Ita nia esperança ne’e hatuur iha certeza ida katak Na’i Maromak la husik ita mesak: maibé acompanha nafatin ita. Nia bolu ita atu colabora ho Nia, uluk liu atu tau Eucaristia iha centro husi ita nia existência, “abut no centro ba moris sarani nian” (Conc. Ecum. Vat. II, Const. Dogm. Lumen Gentium, 11); hafoin. “liu husi simu sacramento nebé fo moris, liliu liu husi simu beibeik sacramento penitência (confessa)” (Id, Decr. Presbyterorum Ordinis, 18); no ikus liu, liu husi oração, meditação ba Maromak nia Liafuan no halo caridade, nune’e bele halo ita nia fuan besik liu tan ba “Aman ba laran-luak sira” nia fuan.

     No ida ne’e lori ita ba Evangelho be ita foin rona (cfr. Lc 15,3-7) be ko’alia kona ba Maromak nia ksolok – no kona ba bibi-atan hirak be hadomi tuir Nia Futar-Fuan – ba bibi ida de’it be fila-fali ba bibi-luhan. Ida ne’e nu’udar convite atu moris caridade pastoral hanesan ho Aman Maromak nia laran-luak, be kuda iha ita Nia hakarak: atu ema ida la lakon (cfr. Jo 6,39), maibé atu hot-hotu, liu husi ita, bele to’o ba conhece Cristo no hetan moris rohan-laek husi Nia (cfr. Jo 6,40). Nu’udar convite atu halo ita hamutuk liu tan ho Jesus (Conc. Ecum. Vat. II, Decr. Presbyterorum Ordinis, 14), sai fini concórdia iha maun-alin sira nia leet, tula hirak be lakon ne’e iha ita nia kabás, perdua hirak be halo sala, la’o sai ba buka hirak be hadook-an eh ema la simu, tau-matan ba hirak be terus iha isin no espírito, liu husi domin be suli husi Jesus Crucificado nia sorin, envolve ema hotu no hakonu mundo. Kona ba ida ne’e, Papa Francisco hakerek: “Husi Cristo nia sorin be kanek suli nafatin mota ida be nunca maran, nebé la liu, nebé oferece nafatin ba hirak be hakarak hadomi. Ho Nia domin de’it mak bele hafoun humanidade” (Carta Enc. Dilexit nos, 219).

     Ministério sacerdotal ne’e nu’udar ministério santificação no reconciliação ba unidade Cristo nia Isin (cfr. Conc. Ecum. Vat. II, Const. Dogm. Lumen Gentium, 7). Tanba ne’e, Concílio Vaticano II husu ba na’ilulik sira atu haka’as-an hodi “lori ema hotu ba unidade […] ho caridade” (Id, Decr. Presbyterorum Ordinis, 9), tau hamutuk diferença sira atu “la iha ema ida mak sente estranho” (ibid.). Recomenda mos ba na’ilulik sira atu unidade ho bispo no na’ilulik seluk (cfr. Ibid., 7-8). Ho nune’e, wainhira entre ita iha unidade, ita sei hatene oinsá atu lori ema seluk ba Bibi-Atan Di’ak nia bibi-luhan, atu moris nu’udar maun-alin iha Aman Maromak nia uman ida de’it.

     Kona ba ida ne’e, Santo Agostinho iha sermão (homilia) nebé nia hato’o iha ocasião anivérsário nia ordenação nian, nia ko’alia resultado ksolok husi comunhão nebé halo sarani sira hamutuk, na’ilulik no bispo sira, nebé hetan nia abut iha wainhira ita sente katak hot-hotu hetan salvação husi graça no laran-luak be hanesan. Ho contexto ida ne’e duni mak nia dehan liafuan kmo’ok: “ba imi ha’u hanesan bispo, ho imi ha’u nu’udar sarani” (Sermão 340,1).

     Iha missa solene hodi hahú ha’u nia pontificado, ha’u hato’o ha’u nia hakarak iha Maromak nia Povo nia oin: “Kreda ida nebé hamutuk, sinal unidade no comunhão, nebé sai fermento ba mundo ida nebé dame-malu” (18 maio 2025). Ohin ha’u hakarak fila hodi fahe ho imi hotu: dame-malu, sai ida de’it no muda liu husi domin be suli makás husi Cristo nia Futar-Fuan, mai ita la’o hamutuk tuir Nia ain-fatin, haraik-an no metin, metin iha fiar no nakloke ba ema hotu ho caridade, ita lori Cristo Moris-hian nia dame ba mundo, ho liberdade nebé moris husi consciência ida katak Aman Maromak hadomi ita, hili ita no haruka ita.

     No agora, molok atu taka, ha’u hakarak ko’alia ba imi, Ordinando doben sira, nebé uitoan tan liu husi Bispo nia tula-liman no ho Espírito Santo nia kbi’it, imi sei sai na’ilulik. Ha’u hakarak dehan ba imi buat simples ruma, maibé ha’u considera importante ba imi nia futuro no ba klamar hirak be confia hela ba imi. Hadomi Maromak no imi nia maun no alin sira ba, laran-luak, celebra Sacramento sira ho laran ba, harohan, no liliu iha adoração, no iha ministério; hakbesik-an ba imi nia sarani sira, fo tempo no energia ba hot-hotu, sem rai hela ba imi-an de’it, sem halo distinção, hanesan saida mak Jesus Crucificado nia sorin-kanek no exemplo santo sira nian hanorin hela mai ita. Kona ba ida ne’e, imi hanoin ba katak Igreja, iha nia história tinan barak nia laran, to’o ohin loron mos sei iha figura kmo’ok sira kona ba santidade sacerdotal: hahú kedas husi comunidade uluk sira, Igreja hahoris no conhece entre nia na’ilulik sira, mártir sira, apóstolo sira be la hatene kole, missionário sira no manán-nain ba caridade sira. Haré rikusoin hirak ne’e nu’udar osan-mean ida ba: interesse ba sira nia história, estuda sira nia moris no obra sira, halo tuir sira nia virtude, husik imi nia an atu inspira husi sira nia zelo, husu sira nia harohan da’et beibeik, ho insistência! Ita nia mundo propõe beibeik modelo sucesso nebé mai ho prestígio duvidoso no la consistente. Keta monu ba buat hirak ne’e! Maibé haré ba exemplo metin no resultado husi apostolado, nebé dalabarak haksumik-an no haraik-an, husi ema hirak be iha sira nia moris serví de’it ba Maromak no ba maun-alin sira ho fiar no dedicação, imi continua sira nia memória ba ho imi nia fidelidade.

     Ikus liu, ita tau ita nia fiar ba proteção materna Virgem Maria kmo’ok liu hotu, Inan ba na’ilulik sira no Inan ba esperança: atu Nia bele acompanha no tulun ita nia hakat sira, atu loro-loron ita configura liu tan ita nia fuan ho Cristo nian, Bibi-Atan a’as liu hotu no rohan-laek.

 

Texto original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/homilies/2025/documents/20250627-omelia-giubileo-sacerdoti.html

 

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida



Kona ba "Timor oan - maromak oan"

      Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian.

     Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.

Add comment

Comments

There are no comments yet.

Create Your Own Website With Webador