Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
II. Jesus nia moris
Cura sira - 12. Ema be tilun-diuk no monok.
Sira hotu sente hakfodak no dehan: “Nia halo buat hotu ho di’ak: halo ema tilun-diuk bele rona no monok sira bele ko’alia” (Mc 7,37)
Praça S. Pedro – Quarta-Feira, 30.07.2025
Maun-alin no bin-feton doben sira,
ho catequese loron ohin nian ita taka ona itinerário catequese kona ba Jesus nia moris pública, be ko’alia kona ba nia hasoru malu sira, aiknanoik no cura sira.
Tempo be oras ne’e ita moris ba mos precisa atu cura. Ita nia mundo ohin loron ne’e hetan ameça husi clima violência no ódio nian nebé fo ameaça makás ba dignidade ema nian. Ita moris iha sociedade ida nebé hetan moras liu husi “bulimia” conexão rede social nian (liafuan ne'e ho sentido metafórico atu dehan kona ba uso rede social la ho limite, la bele controla, hodi provoca dependência makás ba rede social): ita sai halo conexão ho dimensão boot, hetan imagem husi parte oioin, dalaruma to’o mos imagem falsa no bosok. Ita sai kole ho mensagem barak nebé hamoris emoção contraditória sira iha ita nia an.
Liu husi buat hirak ne’e, loos duni katak dalaruma ita hakarak atu desliga tiha buat hot-hotu. Ita bele mos hili atu lakohi rona tan buat ida. To’o ita nia liafuan sira mos dalaruma hetan risco atu ema interpreta sala no halo ita koko atu taka-an ho nonook, lakon capacidade atu comunica, to’o dalaruma atu besik oinsá mos ita labele atu ko’alia sai buat simples no klean iha ita nia an ba ema seluk.
Ho ida ne’e, ohin ha’u hakarak reflete kona ba texto husi Evangelho Marcos nian nebé ko’alia kona ba ema ida nebé labele ko’alia no labele rona (cfr. Mc 7,31-37). Hanesan ho buat saida mak acontece mai ita iha ohin loron, dalaruma ema ne’e mos decide atu lakohi ko’alia tan basá nia sente katak ema seluk la compreende nia, no nia desliga hotu lian sira basá nia sente laran-moras no kanek ba buat hirak be nia rona. Ho nune’e, la’os nia mak hakbesik ba Jesus atu bele cura nia, maibé ema seluk mak lori nia ba Jesus. Ita bele hanoin katak, ema hirak be lori nia ba Mestre ne’e katak ema hirak be preocupa ho nia isolamento ne’e. Nune’e, comunidade sarani tomak haré iha ema hirak ne’e nu’udar imagem Igreja nian, nebé acompanha ema ida-idak ba hasoru Jesus no rona Nia futar-liafuan. Episódio ne’e acontece iha fatine ma gentio nian, tanba ne’e ita iha hela contexto ida nebé lian sira seluk ne’e koko atu taka Maromak nia lian.
Jesus nia ação dahuluk ne’e bele mos estranho uitoan, basá Nia lori ema ne’e hamutuk ho Nia ba fatin ketak (v. 33a). Dalaruma atu acentua kona ba nia isolamento ne’e, maibé depois quando ita haré didi’ak, tulun ita atu compreende saida mak subar hela iha ema ne’e nia silêncio no taka-an, Jesus compreende tiha ona ema ne’e nia necessidade ba ema ruma atu hakbesik ba nia.
Uluk-nanain, Jesus oferece ba nia proximidade ida iha nonok nia laran, liu husi gesto nebé ko’alia kona ba encontro klean ida: kaer nia tilun no nia nanál (cfr. v. 33b). Jesus la dehan liafuan barak, dehan de’it buat ida nebé importante iha momento nebá: “Nakloke ba!” (v. 34). Marcos dehan liafuan ida ho lian aramaico – “efatá” – halo ita sente “diretamente” lian no iis ne’e. Liafuan simples no kmo’ok ne’e hanesan mos convite Jesus nian ba ema be bele ko’alia no rona fali ne’e. Hanesan mos Jesus dehan ba nia: “nakloke ba mundo ida be halo o tauk ne’e! nakloke ba relação sira be halo o neon-kraik ne’e! nakloke ba moris ida nebé o hakiduk tiha ona atu hasoru ne’e!”. tanba, taka-an ne’e la’os solução.
Wainhira hasoru tiha Jesus, ema ne’e la’os de’it bele ko’alia fila-fali, maibé nia ko’alia ho “loloos” (v. 35). Advérbio ida ne’e evangelista hatama iha texto ne’e dalaruma atu dehan buat barak mai ita kona ba ema ne’e nia nonook durante ne’e. Dalaruma ema ne’e sai monok tiha tanba hetan julgamento oioin kona ba nia ko’alia sala, dalaruma nia la sente adequado. Ita hot-hotu hetan ona experiência kona ba ema seluk interpreta sala ita nia liafaun no la compreende ita. Ita hot-hotu iha necessidade atu husu ba Na’i atu cura ita nia maneira comunica, la’os de’it atu eficaz liu tan, maibé mos atu evita halo ema seluk sente kanek ho ita nia liafuan.
Wainhira ita bele ko’alia ho loloos fila-fali ne’e hanesan início husi ita nia dalan, ne’e la’os finalidade. Tanba ne’e, Jesus bandu ema ne’e atu labele haktuir kona ba saida mak acontece (cfr. v. 36). Atu conhece loloos Jesus ne’e ita precisa percorre dalan Ninian, katak hela hamutuk ho Nia no hakat mos to’o Nia Paixão. Wainhira ita haré tiha ona oinsá ema hatún no halo terus Nia, wainhira ita sente duni kbi’it salvação husi Nia Cruz, husi ne’e mak ita bele dehan katak ita conhece Nia ho loloos. Atu sai Jesus nia discípulo ne’e la iha dalan-korta.
Maun-alin no bin-feton doben sira, mai ita husu ba Na’i atu hanorin ita comunica ho maneira honesta no matenek. Ita reza ba ema hirak nebé sente kanek ho ema seluk nia liafuan. Ita reza ba Igreja, atu la kole husi nia kna’ar be lori ema hotu ba hasoru Jesus, atu bele rona Nia futar-liafuan, Jesus bele cura ema hotu, no bele haklaken Jesus nia anúncio salvação.
[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]
Texto Original:
https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20250730-udienza-generale.html
Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (30.07.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (25.06.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (11.06.2025)
Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)
Kona ba "Timor oan - Maromak oan"
Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.
Add comment
Comments