[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (06.08.2025)

Published on 6 August 2025 at 18:24

Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)

III. Jesus nia Páscoa

1. Preparação ba han-kalan. “Imi sei prepara fatin iha nebá” (Mc 14,15)

 

Praça S. Pedro – Quarta-Feira, 06.08.2025

      Maun-alin no bin-feton doben sira,

ita continua ita nia dalan jubilar hodi descobre Cristo nia Futar-Oin, iha nebé ita nia esperança ne’e bele hetan forma no consistência. Ohin ita hahú reflete kona ba mistério Jesus nia terus, mate no moris-hi’as. Ita hahú hodi reflete kona ba liafuan ida nebé dalaruma simples maibé rai hela murak-mean segredo ida iha sarani nia moris: prepara.

      Iha Evangelho Marcos nian haktuir katak “iha loron dahuluk Ázimo nian, wainhira atu hasa’e sacrifício Páscoa nian, apóstolo sira husu ba Jesus: «Ita hakarak ami prepara ba Páscoa nian iha nebé?»” (14,12). Ida ne’e nu’udar mahusuk simples ida maibé nakonu ho expetativa. Apóstolo sira sente duni katak buat importante ida sei acontece maibé sira la hatene didi’ak oinsá. Jesus nia resposta quase atu hanesan enigma ida: “imi bai ha cidade, iha nebá ema ida ho buli bee nian sei sai mai hasoru imi” (v. 13). Buat ki’ik hirak ne’e sai simbólico hotu kedas: ema (mane) ida nebé hi’it hela buli bee nian – gesto ida nebé feto sira mak halo iha tempo nebá – quarto ida iha andar leten nebé pronto tiha ona, uma-nain ida nebé desconhecido. Ita bele haré hanesan buat hotu ne’e preparado tiha ona. No nune’e duni. Husi episódio ida ne’e, Evangelho hakarak hatudu mai ita katak domin ne’e la’os resultado husi buat hirak be acontece por acaso, maibé husi dalan consciente ida. La’os nu’udar reação simples ida de’it, maibé liliu nu’udar decisão ida nebé exige preparação. Jesus la’os hasoru Nia terus sira para atu mate, maibé tanba atu fiel ba dalan ida nebé Nia simu no hakat liu ho livre no laran-kmaus. Ida ne’e mak consola ita: hatene katak dom husi Nia moris ne’e mai husi intenção ida nebé klean, la’os ema ruma mak obriga derrepente de’it.

      “Quarto iha andar leten be pronto tiha ona ne’e” hatudu katak Maromak sempre la’o iha ita nia oin. Molok ita consciente katak ita precisa acolhimento, Maromak prepara tiha ona fatin ida mai ita, iha nebé ita reconhece no sente nu’udar Nia belun. Fatin ne’e mak ita nia fuan-laran: “fatin” ida nebé ita bele sente dehan mamuk hela, maibé nia hein hela atu ema ruma reconhece, preenche no tau-matan. Tuir loloos ne’e, Páscoa ida be apóstolo sira atu prepara ne’e pronto tiha ona iha Jesus nia futar-fuan. Nia mak hanoin tiha buat hotu ona, prepara buat hotu, decide buat hotu. Ho nune’e, Nia husu ba Nia belun sira atu halo sira nia parte. Ida ne’e hanorin buat importante ida mai ita nia moris espiritual: graça ne’e la halakon ita nia liberdade, maibé atu hamoris liu tan. Maromak nia dom la halakon ita nia responsabilidade, maibé haburas liu tan.

      Ohin mos hanesan ho tempo nebá, ita precisa prepara han-kalan ida. Ida ne’e la’os ko’alia de’it kona ba liturgia, maibé mos kona ba ita nia disponibilidade atu tama ba iha gesto ida nebé supera ita nia an. Eucaristia ne’e la celebra de’it iha altar, maibé iha moris loro-loron nian liu husi moris hasa’e-an no agradecimento. Prepara-an atu celebra Eucaristia ne’e la significa halo liu tan, maibé husi espaço. Katak, halakon buat hirak be halo ita atrapalha, hamenus pretensão sira, hapara expetativa hirak nebé la claro. Tanba dalabarak ita iha confusão entre preparação ho ilusão. Ilusão halo ita hanoin oioin, preparação orienta ita. Ilusão ne’e ikus mai buka resultado ida, maibé preparação ne’e fali lori ita ba encontro ida. Domin loloos – hanesan saida mak Evangelho dehan mai ita – fo no la hanoin atu simu. Nu’udar presente ida nebé fo antes tiha ona. La haré ba saida mak ita simu, maibé saida mak ita fo. Ida ne’e ita bele hetan iha Jesus nia moris hamutuk ho apóstolo sira: wainhira sira seidauk compreende didi’ak, wainhira ida prepara hela atu trai Nia no ida seluk atu nega Nia, Nia prepara han-kalan ida hamutuk ho sira, nu’udar comunhão.

      Maun-alin no bin-feton doben sira, ita mos hetan convite atu ba “prepara Páscoa” Na’i nian. La’os iha liturgia de’it: maibé mos iha ita nia moris. Liu husi gesto disponibilidade hot-hotu, hahalok gratuito sira hotu, perdão sira be ita fo, dificuldade sira be ita simu ho paciência, hirak ne’e nu’udar dalan ida atu prepara fatin ba Maromak hodi hela. Tanba ne’e ita bele husu mai ita an: iha ha’u nia moris ne’e, fatin ida nebé mak ha’u precisa hadi’a atu bele simu Na’i Maromak? Ohin, liafuan ida “prepara” ne’e atu dehan saida mai ha’u? dalaruma, ita renuncia ba pretensão ida ne’e tenke para atu hein de’it ema seluk mak muda, maibé halo mos hakat dahuluk. Dalaruma, rona barak no halo uitoan eh aprende atu fiar ba saida mak ema prepara tiha ona.

      Karik ita simu duni convite atu prepara fatin comunhão entre ita ho Maromak, ita sei descobre katak ita ne’e hale’u husi sinal sira, encontro no liafuan sira nebé lori ita ba quarto ida nebá, fatin ida nebé pronto tiha ona, iha nebá mak sei celebra mistério domin rohan-laek nebé tulun no orienta nafatin ita. Atu Na’i haraik espírito preparador haraik-an mai ita hotu, hodi prepara ba Nia presença. No liu husi disponibilidade loro-loron nian ne’e, bele moris mos iha ita nia an confiaça di’ak nebé tulun ita hasoru buat hotu ho fuan livre. Tanba, iha nebé iha domin, moris mos sei naktubun iha nebá!

 

[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]

 

Texto Original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20250806-udienza-generale.html

 

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida




Kona ba "Timor oan - Maromak oan"

    Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.

Add comment

Comments

There are no comments yet.

Create Your Own Website With Webador