[TETUN] AUDIÊNCIA GERAL HUSI PAPA LEÃO XIV (13.08.2025)

Published on 13 August 2025 at 23:16

Ciclo Catequese - Jubileu 2025 (Jesus Cristo ita nia Esperança)

III. Jesus nia Páscoa

2. Traição. “Keta ha’u karik?

 

Aula Paulo VI – Quarta-Feira, 13.08.2025

[Santo Padre nia liafuan molok hahú Audiência Geral]

Bom dia!

Dadér ida ne’e ita sei halo audiência ho momento la hanesan no fatin mos la hanesan, atu bele hadook-an uitoan husi loro-manas. Obrigado, tanba bele mai ona, no bemvindo ba hot-hotu!

[Audiência Geral]

      Maun-alin no bin-feton doben sira,

mai ita continua ita nia dalan iha escola Evangelho nian, la’o tuir Jesus nia ain-fatin durante nia moris iha loron ikus sira. Ohin ita sei ko’alia kona ba acontecimento íntimo, dramático, maibé mos kle’an tebe-tebes: momento ida nebé wainhira iha han-kalan páscoa nian, Jesus fo hatene sai katak husi sira nain Sanulu-resin-rua ne’e, ida sei trai (fa’an) Nia: “Ha’u dehan loloos ba imi, husi imi sira be han hamutuk ho ha’u, ida sei trai Ha’u” (Mc 14,18).

      Liafuan kro’at! Jesus dehan ida ne’e la’os atu condena, maibé atu hatudu katak wainhira domin ne’e loloos duni mak sei la dook husi lialoos. Quarto be iha andar leten ne’e, antes ne’e prepara ho didi’ak los, derrepente hafalun ho sentimento moras silencioso ida, liu husi mahusuk sira, desconfia oioin, vulnerabilidade. Ida ne’e mak sentimento moras ida nebé ita de’it mos hatene ho didi’ak, wainhira traição tama iha relação nebé kle’an.

      Maibé, Jesus nia maneira atu ko’alia kona ba buat be acontece ne’e halo ita hakfodak. La ko’alia ho lian hirus, la hatudu liman, la temi Judas nia naran. Nia ko’alia ho maneira ida nebé halo ema hotu husu ba ida-idak nia an. No ida ne’e duni mak acontece. S. Marcos haktuir mai ita katak: “sira ida-idak hahú triste no husu ba Nia: «keta ha’u karik?»” (Mc 14,19).

      Belun doben sira, mahusuk ida – “Keta ha’u karik?” – ne’e dalaruma nu’udar mahusuk ida nebé sincero liu atu ita husu ba ida-idak nia an. Ne’e la’os mahusuk husi ema ida be inocente, maibé mahusuk husi discípulo ida nebé hatene-an katak nia ne’e fraco. Ida ne’e la’os ema ida be sala ne’e nia halerik, maibé nu’udar bis-bisu husi ema ida be maske hakarak hadomi, maibé mos hatene katak nia sei hakanek. Dalan salvação nian hahú liu husi hanoin ida nune’e duni.

      Jesus fo sai ida ne’e la’os atu halo moe. Nia dehan lialoos, basá Nia hakarak salva. No atu hetan salvação ne’e ita precisa sente: sente katak ita pertence, sente domin maske acontece buat hotu, sente katak buat aat ne’e iha duni maibé sei la iha liafuan ikus. Ema ida nebé hatene tiha ona lialoos husi domin be kle’an de’it mak bele simu kanek husi traição nian.

      Apóstolo sira nia reação ne’e la’os hirus, maibé triste. Sira la hirus, maibé triste. Ida ne’e katak, sira sente moras ida nebé mai husi possibilidade ida nebé sente pertence iha laran. Tristeza ida ne’e duni mak wainhira ita sente ho loloos, nia bele sai fatin ba conversão. Evangelho la hanorin ita atu nega buat aat, maibé atu reconhece buat aat nu’udar ocasião dolorosa ida atu hamriik fila-fali.

      Hafoin Jesus aumenta tan liafuan ida nebé halo ita la hakmatek no halo ita hanoin: “rahun-aat ba ema ida be trai Mane-Maksoin! Ema ne’e la moris karik di’ak liu!” (Mc 14,21). Liafuan hirak ne’e kro’at tebes duni, maibé mos precisa compreende ho didi’ak: la’os ko’alia kona ba malisan, maibé nu’udar halerik fuan-moras nian. Iha lian grego, liafuan “rahun-aat” ne’e nu’udar lamentação ida, hanesan mos “susar”, nu’udar exclamação husi neon-monu (compaixão) be loos no kle’an.

      Ita toman tiha ona atu julga. Maibé Maromak fali simu atu terus. Wainhira Nia haré buat aat, Nia la rai kunan, maibé Nia triste. Liafuan ida “nia lalika moris karik di’ak liu” la’os nu’udar condena ida nebé fo ho a priori, maibé ita ida-idak bele reconhece: karik ita nega fila-fali domin ida nebé hahoris ita, karik ita trai ita sei la fiel ba ita nia an rasik, ho nune’e mak ita sei lakon duni sentido husi ita nia existência iha mundo ne’e, no sei la hetan salvação.

No iha duni fatin nebé nakukun liu ne’e mak naroman sei la lakon. Nia naroman liu tan. Tanba, karik ita reconhece ita nia limite, karik ita husik ita nia an sente Cristo nia moras, husi nebá mak ita bele moris fila-fali. Fiar ne’e la hasai ita husi possibilidade sala nian, maibé fiar ne’e oferece dalan atu sai: mak misericórdia!

      Jesus la sente escandalizado ho ita nia fragilidade. Nia hatene didi’ak katak, la iha amizade ida mak bele dook husi risco traição nian. Maibé Jesus iha nafatin confiança. Nia tur nafatin iha mesa hamutuk ho Nia belun sira. Nia sei fahe pão hodi fo ba ida nebé sei trai nia. Ida ne’e mak Maromak nia kbi’it silenciosa ne’e: nunca husik hela mesa domin nian, maske Nia hatene katak sira sei husik Nia mesak.

      Maun-alin no bin-feton doben sira, ohin ita mos bele husu mai ita ida-idak nia an ho loloos: “Keta ha’u karik?”. La’os par atu sente acusado, maibé atu loke fatin ba lialoos be iha ita nia fuan. Salvação ne’e hahú husi ne’e: liu husi hanoin ida katak ita mos sei harahun Maromak nia confiança, maibé mos ita bele bele sai an rasik hodi simu confiança ne’e, rai didi’ak no hafoun confiança ne’e.

      Buat hirak ne’e hotu, mak esperança: hodi hatene katak, maske ita bele monu, maibé Maromak nunca falha. Dalaruma ita bele trai, maibé Nia sei la kole atu hadomi. No wainhira ita husik ita nia an ba domin ida ne’e – haraik-an, kanek, maibé fiel nafatin – ne’e katak ita sei hamriik fila-fali. Mai ita hahú moris la’os nu’udar traidor, maibé nu’udar oan sira be sente domin.

 

[Amu Papa cumprimenta peregrino sira husi rai no lian oi-oin]

Texto Original:

https://www.vatican.va/content/leo-xiv/it/audiences/2025/documents/20250813-udienza-generale.html

 

Traduz husi: Zeferino Mesquita Almeida




Kona ba "Timor oan - Maromak oan"

    Nu'udar iniciativa pessoal husi - Zeferino Mesquita Almeida (seminarista diocesano, husi Arquidiocese de Dili; oras ne'e, estuda iha Pontifícia Universidade Gregoriana, Roma) - atu promove lian Tetun liu husi halo tradução ba documento sira, homília sira, mensagem sira nebé mai husi Santo Padre no Magistério Igreja Católica nian. Lian Tetun nebé hakerek iha sítio ne'e sei usa regra ortográfica Tetun Kreda nian, basá sei publica de'it hanoin hirak nebé liga ho fiar sarani nian, nu'udar dalan ida atu tulun sarani sira no ema hotu nebé hakarak conhece no comprende didi'ak mensagem Cristo nian. Sítio ne'e nakloke mos ba sugestão no crítica construtiva sira nebé mai hato'o liu husi leitór sira, tanba ne'e, sente livre ba, atu hato'o itaboot sira nia hanoin di'ak sira.

Add comment

Comments

There are no comments yet.